مصاحبه با علیرضا خمسه، در روز تولد 66 سالگی اش - نوای پرنده پارسی

باوجود این که کارنامه سینمایی خمسه در سال های اخیر کمتر نشانی از دوران اوجش در دهه های 60 و 70 دارد، اما این کمدین با درخشش در نقش باباپنجعلی در مجموعه پایتخت نشان داده همچنان تک خال هایی برای رو کردن و خنداندن تماشاگر دارد و سینما و تلویزیون ما می تواند بیش از اینها از این نمک یددار بازیگری استفاده کند، حتما می دانید که کمبود ید در بدن انسان، باعث بیماری های مختلف از جمله غمباد می گردد! گفت وگویی که می خوانید به مناسبت 66 سالگی علیرضا خمسه انجام شده؛ مصاحبه ای که به دلیل حضور این بازیگر دوست داشتنی در جایی فرسنگ ها دورتر از اینجا، به ناچار به وسیله یکی از پیغام رسا ن های اسمش را نبر انجام شد.

در 66 سالگی چه حس و حالی دارید؟ سنتان به سمت کهنسالی می رود اما بزنم به تخته در روحیه، سنتان روی عدد دیگری است و کمتر نشان می دهد.

در این سنی که شما عددش را خیلی رُند گفتید یعنی 66، همچنان احساس جوانی می کنم و دنبال نوجویی هستم تا چیزهای جدیدی برای کار و زندگی و تفکر پیدا کنم. قصه های مختلفی درباره تولدم گفتم، اما این قدر که همه چیز در این زمینه قاطی شده، میکس جالبی است که بخشی از آن حقیقت و بخشی از آن هم تخیل و فانتزی و رویا است. وقتی به من می گویند به شما نمی آید 66 ساله باشید، واقعیتی را با تخیل آمیختم.

قبل از تولدم سه برادر داشتم که یکی یکی متولد شدند و فوت کردند، اما آن زمان رسم نبود که شناسنامه باطل نمایند، بنابراین شنـاسنامـه ای را که برای برادر بزرگ تر گرفته بودند، نگه داشتند، وقتی فوت کرد شناسنامه اش ماند برای دومی و وقتی او هم از دنیا رفت، شناسنامه ماند برای نفر بعدی تا رسید به من که چهارمین فرزند بودم. اگر خواهرم را هم در نظر بگیرم، دست کم هشت یا ده سال باید از سنی که الان در شناسنامه دارم، جوان تر باشم! چون مادرم سال گذشته و پدرم هم حدود 15-10 سال پیش به رحمت خدا رفتند، چیزی برای اثبات این تخیل و حقیقت وجود ندارد. به هرحال هر حس مثبت و منفی که در 66 سالگی دارم، به کار بازیگری می آید.

یک عمر خنده و فعالیت در عرصه کمدی، چقدر در این روحیه موثر است؟

معکوس این سوال هم درست است، یعنی خود کار و زندگی هم می تواند باعث شادی و خنده گردد یا خنده می تواند باعث تغییر و تلطیف زندگی گردد. مجموعه ای از علل و معلول ها هستند که در کنار هم معنی پیدا می نمایند. من که فکر می کنم ناخودآگاه یک مکانیزم دفاعی پیدا کردم، چون می دانید که از دید فرویدیسم یا اصولا روانکاوی هرانسانی در برابر مسائل، مسائل و بن بست هایی که قرار می گیرد، به دنبال روش و مکانیزمی برای دفاع و صیانت نفس است.

البته خودم می خواهم به نکته ای اشاره کنم که هیچ کدام از روانکاوان به آن اشاره ننموده اند. آن نکته این است که من دوست دارم از خنده به عنوان یک روش دفاعی در قبال مسائل و مسائل استفاده کنم. همه اینها را هم به صورت غریزی و تجربی دریافت نموده بودم تا این که به مقاله معروفی به اسم خنده از فیلسوف فرانسوی، هانری برگسون برخوردم که در دنیا سروصدا به پا نموده بود. این رساله را دکتر باقری به فارسی ترجمه کرد که من بارها از آن استفاده کردم. در این مقاله از خنده به عنوان یک روش و دیدگاه اجتماعی یاد شده است.

برایم جالب بود آنچه درباره خنده می اندیشیدم، این طوری مستند شد و به منبع علمی آن دست پیدا کردم. وقتی این دیدگاه را پیدا می کنید، نه تنها به مسائل روحی و روانی خودتان فائق می شوید بلکه در مواجهه با مسائل اجتماعی هم به یک ابزار دفاعی اثرگذار دست پیدا می کنید. وقتی مرگ یزدگرد را بازی می کردم، بهرام بیضایی می گفت چرا این سرباز با این که خبرهای بد می آورد، می خندد؟ در حالی که نیشم باز بود، می گفتم من؟! من نمی خندم. می گفت همین الان هم می خندی! (می خندد)

بهترین هدیه تولدی که تاکنون گرفتید، چه بود؟ چه هدیه ای خوشحالتان می نماید؟

همواره بهترین، عاطفی ترین، اثرگذارترین و به یادماندنی ترین هدیه تولدم را از همسرم گرفتم. حالا که دخترهایم بزرگ شده اند و از من می پرسند بابا برای روز تولد چه هدیه ای می خواهی، می گویم هر هدیه ای که دهید، برایم خیلی ارزشمند است.

دهه های 60 و 70 یکی از ستاره های محبوب و پیروز تلویزیون و سینمای ایران بودید و کارهایتان به گیشه هم رونق می داد، اما چرا در سال های اخیر کمتر چنین کارهایی در آثار سینمایی شما مشاهده می گردد؟ انگار دیگر فقط کوشش و هنرنمایی شما برای نجات فیلم ها کافی نیست. فیلم ها و فیلمنامه ها ضعیف شده اند یا سینما آن روی بی رحمش را در این سال ها نشان داده؟

این که می گویید سینما روی بی رحم دارد، یک واقعیت است. چون سینما چشم بی حیا و روحیه بی رحمی دارد و در خصوص همه بازیگران دنیا هم این رخ داده است. ستاره های سینما به جز استثنائاتی، 20-10 سال در اوج هستند و دوام می آورند، اما بازیگران که همواره کودک، نوجوان، جوان، میانسال و کهنسال نمی مانند. ولی خوشبختانه من به خاطر روحیه ای که دارم، هیچ عرصه ای را ترک نکردم. همین الان همزمان هم به تئاتر، هم به تلویزیون و هم به سینما فکر می کنم. خلاصه این که کار هنر و سینما بازنشستگی ندارد، اما بله، جوان اول بودن دوره دارد. یکی از تراژدی های سینمای ما این است که فیلمنامه های ما درنهایت فقط به پنج بازیگر منحصر و صرفا به آنها پرداخته می گردد و بقیه بازیگرانی که حتی در اوج تجربه و شکوفایی قرار دارند، به کار گرفته نمی شوند. در حالی که در سطح اول سینمای دنیا، همچنان برای رابرت دنیرو و آل پاچینو، فیلمنامه های خوب نوشته می گردد.

اخیرا در آمریکا فیلمی به نام حکایت دریا ساخته آقای بهمن فرمان آرا را در کنار ایشان دیدم، گفتم از این به بعد قرار است خودتان نقش های اصلی فیلم هایتان را بازی کنید؟ پس من چی؟ گفت شما که این طرف هستید؟! گفتم نه بابا، من کجا این طرفم! به هرحال شوخی و جدی داشتم به این می پرداختم که اگر یک کارگردان هم یک پرسوناژ خیلی باتجربه بخواهد بنویسد و کار کند، آن را برای خودش برمی دارد و دیگر نمی گذارد کسی مثل دنیرو یا پاچینو آن را بازی کند. این یکی از نقصان های سینمای ماست که به پرسوناژهای پا به سن گذاشته توجه نمی نماید و کمتر قهرمان های فیلم ها، آدم 60 یا 70 سال به بالاست.

فیلم و نقش خوب زیاد بازی نموده اید و حتما انتخاب یکی از میان آنها به عنوان بهترین نقش کارنامه تان سخت است. اما با این حال اجازه دهید بپرسم کدام یک از نقش هایتان را از همه بیشتر دوست دارید؟

از نقش هایی که بازی کردم، به قول شما نمی گردد راحت گذشت، برای این که هرکدام بخشی از تاریخ زندگی من است. اما اگر قرار باشد یکی را انتخاب کنم، از مرگ یزدگرد نام می برم که شروع فعالیت من در سینما بود. بعد از آن روز باشکوه آقای کیانوش عیاری را نام می برم که استارت حرفه ای من در سینما بود. لنگرگاه و شکار خاموش کیومرث پوراحمد هم جزو خاطرات خوب من هستند. کار با آقایان اصغر هاشمی و عبدالرضا کاهانی هم همین طور برایم خاطره انگیز است.

و نقشی که اصلا دوست نداشتید در کارنامه تان باشد؟

نقشی که در چهارشنبه عزیز برای حمید تمجیدی بازی کرد. کاش این فیلم را بازی نمی کردم، اما وقتی یادم می آید در همین فیلم با استاد محمدعلی کشاورز همبازی بودم، می گویم نه، آن را هم باید کار می کردم.

دور اول تور دنیای نمایش بگومگو را در آمریکا به انتها رساندید؛ چه زمانی این نمایش در ایران روی صحنه خواهد رفت؟

دوست دارم این نمایش را تابستان سال آینده در ایران کار کنم.

در فیلم کوتاهی که اخیرا منتشر کردید، کوله ای به دوش دارید که از آن به عنوان کوله بار تجربه یاد کردید. از این کوله ها کجا می فروشند که بخریم؟

(می خندد) اگر این کوله بار تجربه را جایی می فروختند، خودم خیلی زودتر آن را می خریدم. منتها این را به بهای گزافی می فروشند و آرام آرام با تغییر رنگ موها و با انحنایی که به کمرت می دهند و با سلول هایی با تو بدرود می گویند، به تو می دهند.

زمزمه هایی هم برای ساخت پایتخت 6 وجود دارد. تصوری از سرنوشت شخصیت محبوب باباپنجعلی دارید؟

خانم الهام غفوری (تهیه نماینده) برای پایتخت 6 تماس گرفتند و گفتند در تابستان می خواهند کار نمایند. آقای محسن تنابنده چند وقت پیش در مصاحبه ای گفته بود سعی می کنیم از باباپنجعلی به گونه دیگری استفاده کنیم، از جمله در فلاش بک ها جوانی های او را به تصویر بکشند. البته این چیزی بود که در ذهن ایشان بود و مطرح نموده بودند. این که چقدر این وضع به رشته تحریر درآید و تصویرسازی نمایند، منتظر خواهیم بود که در آینده باباپنجعلی به چه صورت در پایتخت حضور خواهد داشت.

آقای تنابنده جایی گفته بود، چون شخصیت باباپنجعلی نمی تواند حرکت کند، در سریال فوت می نماید اما روحش در قصه مورد استفاده قرار می گیرد. حالا باید گفت آقای تنابنده اگر به روح اعتقاد داری، تو روحت! زودتر این را بنویس که ببینیم چه کار می خواهی بکنی. (می خندد)

bestcanadatours.com: تور کانادا | با تور کانادا سفر کنید، ویزای کانادا، تور کانادا ارزان، قیمت تور کانادا نوروز، بهار، پاییز، تابستان، زمستان را با ما تجربه کنید.